Είδαμε την παράσταση ‘Φιλιά, Όσκαρ’ στο Θέατρο Αθηνών
Το 2008, ήμουν μέλος σε μια διαδικτυακή κοινότητα, που απαριθμούσε πολλά μέλη και στις ενότητες των συζήτησεων μπορούσες να συναντήσεις διάφορετικές θεματολογίες. Λόγω του ότι τα ωράριά μου τότε ήταν ακραιφνώς περίεργα και ο διαθέσιμος ελεύθερος χρόνος πολύ ιδιαίτερα κατανεμημένος, συνδεόμουνα για να διαβάσω, ώρες που συνήθως όλοι κοιμόνταν (ενώ εγώ τότε είχα επιστρέψει από τη δουλειά) και την προσοχή μου πάντα τραβούσαν τα λεγόμενα “κοινωνικά”. Συγκλονισμένος, διάβασα κάποια μέρα για την απώλεια ενός μικρού κοριτσιού από λευχαιμία, προ κάποιων ετών, και την απόφαση του αδερφού της, λίγο πριν τις γιορτές, να επισκέφτεται το παιδιατρικό ογκολογικό νοσοκομείο στο Γουδί και, με μια ομάδα ηθοποιών-ανιματέρ και την άδεια της διεύθυνσης, να κάνουν μια γιορτή για τα παιδάκια που νοσηλεύονταν…. Εκείνη τη χρονιά, όπως πάντα, ζητούσε από τα μέλη να συνεισφέρουν σε δώρα και ρούχα (για παιδάκια από πολύ φτωχές οικογένειες) και αναζητούσε έναν χώρο για να μαζευτούν όλες οι προσφορές. Χωρίς πολλή σκέψη, προσφέρθηκα στο ένα άδειο δωμάτιο του σπιτιού μας να συγκεντρωθούν οι δωρέες. Για 15 μέρες, το σπίτι έγινε κέντρο διερχομένων και φυσικά το δωμάτιο αποδείχθηκε πολύ λίγο και χρησιμοποιήθηκε και το σαλόνι μας! Την ημέρα της γιορτής, ο διοργανωτής με προσκάλεσε να πάω κι εγώ, αφού είχα συνεισφέρει με τον τρόπο μου και να γνωρίσω αυτά τα παιδιά. Η 6η Δεκεμβρίου του 2008, που γνώρισα εκείνα τα παιδάκια, τις οικογένειες και τους γιατρούς τους, ήταν η μέρα που με άλλαξε για πάντα ως άνθρωπο και εκτόξευσε την αγανάκτησή μου προς το όποιο θείο υπάρχει, για τους θανάτους μικρών παιδιών, ειδικά από διάφορες μορφές καρκίνου….
Η ευαισθησία για το συγκεκριμένο θέμα, με κρατούσε όλα αυτά τα χρόνια, από το να παρακολουθήσω παραστάσεις που ήταν βασισμένες στη νουβέλα του Éric-Emmanuel Schmitt “Oscar et la Dame Rose”, που, κατά διαστήματα, ανέβαιναν σε διάφορες σκηνές. Αλλά, όσο μεγαλώνω, αντιλαμβάνομαι πως δεν είναι η (απο)φυγή μια ιδανική λύση ούτε με βοηθάει σε κάτι, οπότε αποφάσισα να αποδεχθώ το κάλεσμα και να παρακολουθήσουμε την παράσταση ‘Φιλιά, Όσκαρ’ στο Θέατρο Αθηνών.
Ο τίτλος είναι το κλείσιμο των γραμμάτων που γράφει το δεκάχρονο αγόρι, ο Όσκαρ, στον Θεό. Νοσηλεύεται σε ένα νοσοκομείο με λευχαιμία – η μεταμόσχευση μυελού δεν πήγε καθόλου καλά και έχει ένα προσδόκιμο ζωής δώδεκα ημερών…. Αυτό δεν του το λέει κανείς ούτε οι γονείς του, που ενημερώνονται από τον θεράποντα ιατρό κο Ντίσελντορφ και που, κατά κάποια σύμπτωση, μαθαίνει τυχαία το αγοράκι. Δεν το λες και πολύ εύκολο να το αποδεχτείς αυτό και ο μικρός Όσκαρ θυμώνει με όλους και με όλα, και προπάντων με τον Θεό, και δηλώνει πως δεν πιστεύει στη ύπαρξή του, όπως κάνουν και οι γονείς του.
Στο νοσοκομείο, ο μικρός Όσκαρ έχει τους φίλους του, άλλα παιδάκια με διάφορες παθήσεις και η πιο σημαντική παρουσία είναι αυτή της κυρίας Ροζ, μιας ηλικιωμένης γυναίκας, που επισκέπτεται τα άρρωστα παιδιά και τους κάνει παρεα και όχι μόνο. Η κυρία Ροζ είναι μια προσωπικότητα που δεν ανοίγεται εύκολα, όμως με το μικρό αγόρι κάτι την “ξεκλειδώνει”. Εφευρίσκει μια περσόνα για τα χρόνια της νεότητάς της, που δημιουργεί ενδιαφέρον στον Όσκαρ και, με αυτήν την ευκαιρία, προσπαθεί να του δώσει μια άλλη οπτική για τη σχέση που μπορεί να χτίσει με το θείο. Στο άκουσμα του υπόλοιπου της ζωής του μικρού αγοριού, βρίσκει ένα παιχνίδι για να γεμίσει με δραστηριότητα τις μέρες που του απομένουν – κάθε μέρα στο εξής θα μετράει για δέκα χρόνια και στο τέλος της θα γράφει ενα γράμμα στον Θεό, που θα του εξιστορεί πώς ήταν αυτή η “δεκαετία” και τα όσα έμαθε.
Το παιχνίδι αυτό συναρπάζει τον Όσκαρ, που το ζει στα “κόκκινα”, και καθώς εξελίσσεται η αρρώστια και τον εγκαταλείπουν οι δυνάμεις, δημιουργεί μια εικονική προγματικότητα με τα χαρακτηριστικά που έχουμε όλοι όσο περνούν τα χρόνια… τα τελευταία Χριστούγεννα του μικρού αγοριού, συντροφιά με την οικογένειά του στο σπίτι της σχεδόν “συνομήλικής” του πλέον κυρίας Ροζ, είναι η ιδανική ευτυχισμένη εικόνα που κρατάνε όλοι, αφού δυο μέρες μετά το αγοράκι φεύγει στον ύπνο του…
Σκηνοθετικά, ο Cezaris Grauzinis επιλέγει να μην ξεφύγει από το πνεύμα του βιβλίου και τις λεπτές του ισορροπίες, αφήνοντας τις ερμηνείες των ηθοποιών να μεταδώσουν όλα τα συναισθήματα στην πλατεία. Ευτυχεί να έχει στον ρόλο του Όσκαρ έναν καταπληκτικό Θανάση Τσαλταμπάση, που προσεγγίζει τον ρόλο του μικρού αγοριού, όχι ως ενήλικας που θέλει να μας πείσει ότι είναι ένα δεκάχρονο παιδάκι, αλλά με την “πραγματικότητα” ενός ερμηνευτή, που επιχειρεί να συνδεθεί με τον ψυχισμό του μελλοθάνατου αγοριού και όλο αυτο να προσπαθήσει να το μεταδώσει στο κοινό. Και το κατορθώνει στο ύψιστο βαθμό, αφού, μετά τα πρώτα λεπτά και την αμηχανία που μπορεί να έχεις, σε παρασέρνει μαζί του και αντιλαμβάνεσαι για ακόμη μια φορά το πόσο καλός ηθοποιός είναι. Συμπαραστάτριά του η Αγορίτσα Αρβανίτη, που μεταμορφώνεται στην υπερήλικη κυρία Ροζ και οδηγεί στο μονοπάτι της συμφιλίωσης με το θείο και τον θάνατο, σε δεύτερη ανάγνωση, το αγοράκι…
Οι τέσσερις συμπρωταγωνιστές τους, η Ισαβέλλα Κασιμάτη, ο Τάσος Θεοφιλάτος, η Ελένη Νάτση και ο Edgen Lame αναλαμβάνουν τα υπόλοιπα 11 πρόσωπα του έργου (γονείς Όσκαρ και άλλων παιδιών, γιατροί και νοσηλευτές, άρρωστα παιδιά στην πτέρυγα που νοσηλεύεται ο Όσκαρ) και το κάνουν με πολύ κέφι και αυτό αποτυπώνεται στις ερμηνείες τους, που βοηθάνε στην ομαλή αφήγηση της ιστορίας. Η μουσική, που έχει συνθέσει ο Martynas Bialobžeskis, για την παράσταση, είναι εξαιρετική, καθώς αποφεύγει τη δραματικότητα που θα εκβίαζε την επιπλέον συναισθηματική φόρτιση του κοινού και “ντύνει” μελωδικά κάθε σκηνή που χρησιμοποιείται. Πανέξυπνη η σκηνογραφία του Kenny MacLellan, που, με πολύ λιτά υλικά, δημιουργεί έναν σκηνικό χώρο που εναλλάσσεται ανάλογα με τη δράση, μας έδωσε την αίσθηση ότι ήταν ο έβδομος πρωταγωνιστής και μεγάλο μπράβο για την επίσης πολύ ωραία δουλειά στα κοστούμια, που ήταν απολύτως στο πνεύμα του έργου, με τη δική του ξεχωριστή αισθητική το καθένα.
Η πάρασταση στο θέατρο Αθηνών, με έναν όμορφο τρόπο, μεταφέρει το μήνυμα του μικρού Όσκαρ “Ζήσε την κάθε μέρα σαν να είναι η πρώτη φορά” σε όσους την παρακολουθούν. Είναι σημαντικό τέτοιες θεατρικές προτάσεις να υπάρχουν στην πόλη και να έχουμε τη δυνατότητα να τις βλέπουμε, καθώς στην συγκυρία που ζούμε με τα πολλαπλά προβλήματα και την ανασφάλεια κάθε είδους που μας πολιορκούν καθημερινά, ξεχνάμε να αναγνωρίζουμε και να εκτιμάμε τη στιγμή – αυτό που συμβαίνει μια φορά και χάνεται… αλλά καταγράφεται στο μυαλό και την ψυχή μας.
Περισσότερα εδώ.
Θοδωρής Κ., Νοέμβριος 2022
