Είδαμε την παράσταση ‘Ματωμένος γάμος’ στο Θέατρο Μοντέρνοι Καιροί
Ο Ισπανός ποιητής και δραματουργός, Φεδερίκο Γκαρθία Λόρκα – Federico Garcia Lorca (1898-1936), γόνος πλούσιας οικογένειας, επηρεασμένος από τη μητέρα του, που τον μύησε στα μυστικά της μουσικής και του πιάνου, διδάχτηκε να έχει συναίσθηση της κατάστασης των φτωχών, την οποία και ενσωμάτωσε στο έργο του. Γεννημένος σε ένα χωριό της Γρανάδας, σπουδάζει Νομική και στη συνέχεια Φιλολογία, έρχεται σε επαφή με τους τσιγγάνους της περιοχής και τους αναφέρει στα ποιήματά του, ενώ αργότερα, στη Μαδρίτη, γνωρίζεται και συνεργάζεται με τον Σαλβαδόρ Νταλί, ο οποίος μάλιστα σχεδιάζει τα σκηνικά για το θεατρικό του έργο «Μαριάνα Πινέδα». Γράφει πολλές πρόζες, ποιητικές διηγήσεις, άρθρα, δημοσιεύσεις, θεατρικά, ενώ, μετά την κατάθλιψή του, τα έργα του επικεντρώνονται σε κοινωνικά θέματα και στην κυριαρχία των λίγων επί των πολλών. Ο Λόρκα δολοφονήθηκε κατά τη διάρκεια του Ισπανικού Εμφύλιου Πολέμου, από παραστρατιωτικούς του κινήματος CEDA.
Ο «Ματωμένος Γάμος» είναι το πρώτο έργο από την τριλογία, «Γέρμα» και «Το σπίτι της Μπερνάρντα Άλμπα», όπου περιγράφονται σχέσεις της Ισπανικής υπαίθρου και θίγονται θέματα κοινωνικής καταπίεσης και υποταγής των γυναικών. Γράφτηκε δε, το 1932, με αφορμή μια πραγματική ιστορία ενός γάμου που δεν έγινε ποτέ κι ενός άλλου γάμου που ναι μεν έγινε, κατέληξε όμως στο αιματοκύλισμα.
∞
Στον «Ματωμένο Γάμο» κυριαρχεί η φιγούρα της Μητέρας του Γαμπρού. Κάποιος από την οικογένεια των Φέλιξ έχει δολοφονήσει τον άνδρα της και τον μεγάλο της γιο και αυτό που εύχεται, στον μικρότερο γιο της, είναι να παντρευτεί και να της δώσει εγγόνια. Ο Γαμπρός, νέος κι ευκατάστατος πρόκειται να παντρευτεί τη Νύφη, μια κοπέλα που ζει στο διπλανό χωριό μαζί με τον πατέρα της. Μια εξαδέλφη της Νύφης, σήμερα είναι παντρεμένη με τον Λεονάρντο (για τον μόνο που μαθαίνουμε το όνομά του), ο οποίος προέρχεται από την οικογένεια των Φέλιξ, ενώ στο παρελθόν ήταν αρραβωνιασμένος με τη Νύφη. Ένας αρραβώνας που ποτέ δεν έφτασε στον γάμο. Όταν ο Λεονάρντο μαθαίνει για τον γάμο της, βρίσκει τη Νύφη, της εκμυστηρεύεται τον πόθο του, της εξηγεί τους λόγους που διαλύθηκε ο αρραβώνας τους και προσπαθεί να διαγνώσει εάν κι εκείνη έχει ακόμη αισθήματα για αυτόν. Η ημέρα του γάμου φτάνει και όλοι, μετά το μυστήριο, κατευθύνονται στο γαμήλιο γλέντι στο σπίτι της Νύφης, όπου και διαπιστώνουν ότι η Νύφη με τον Λεονάρντο, αμέσως μετά τον γάμο, το έσκασαν καβάλα σε ένα άλογο.
Στο δάσος οι Ξυλοκόποι, οι Μοίρες, το Φεγγάρι και η Ζητιάνα, συζητούν για την αδιέξοδη ερωτική ιστορία, ενόσω ο Λεονάρντο και η Νύφη βυθίζονται στο ασίγαστο πάθος τους, αδιαφορώντας για τον Γαμπρό που βρίσκεται στο κατόπι τους.
Μέχρι που ο Θάνατος θα απλωθεί στο δάσος…
∞
Ο «Ματωμένος Γάμος», για πρώτη φορά το 1947 ανέβηκε από το Θέατρο Τέχνης, σε μετάφραση του Νίκου Γκάτσου, σκηνοθεσία του Κάρολου Κουν, σκηνικά του Γιάννη Τσαρούχη, μουσική του Μάνου Χατζηδάκη και ερμηνευτές την Έλλη Λαμπέτη και τον Βασίλη Διαμαντόπουλο.
Σήμερα, ο «Ματωμένος Γάμος» μεταφράστηκε και διασκευάστηκε από τον Κώστα Νταλιάνη, ο οποίος με τη λιτή, αλλά περιεκτική του σκηνοθετική οπτική αναδεικνύει τα νοήματα του έργου και την υποκριτική δεινότητα των ηθοποιών του.
Σκηνογραφικά, ο Αντώνης Χαλκιάς γεμίζει τη σκηνή με χώμα, συμβολίζοντας έτσι τη σχέση των ηρώων με την κακοτράχαλη γη, από την οποία γεννιέσαι και στην οποία επιστρέφεις και που όλοι την πατούν με πόδια γυμνά.
Ολόμαυρα τα κοστούμια, της Βάνιας Αλεξάντροβα, είτε αυτά που φορούν οι ήρωες της ιστορίας στην καθημερινότητα τους είτε τα περίτεχνα του γάμου. Όλα μαύρα, εκτός από το πορφυρό ζωνάρι στη μέση των ανδρών, που παραπέμπει στο αίμα και μια κόκκινη κλωστή δεμένη στο πόδι της Νύφης, σύμβολο των εραστών, που, όσο και να μπερδευτεί ή τεντωθεί, η σύνδεση τους δεν πρόκειται ποτέ να σπάσει. Και οι βεντάλιες, σύμβολα του Έρωτα, της κοινωνικής καταξίωσης, των σιωπηρών μηνυμάτων, κινούνται στα επιδέξια χέρια των ερμηνευτών, ενόσω χορεύουν στους ρυθμούς του φλαμέγκο, ρυθμοί γεμάτοι πάθος, πόνο, λύπη, βία και θάνατο.
Ο Κώστας Νταλιάνης επίσης επιμελήθηκε τους φωτισμούς και τη λαϊκή ισπανική μουσική της παράστασης. Η μουσική σύνθεση, δημιούργημα των Εβίτα Παπασπύρου και Μάρως Λεσιώτη, ενώ τις χορογραφίες (κι όμως εντάσσονται στην παράσταση με θαυμαστό τρόπο) και την επιμέλεια κίνησης υπογράφει η Μαρία Μάργαρη.
Με ένα στιβαρό υποκριτικό στιλ, η Εβίτα Παπασπύρου, στον ρόλο της Μάνας, αφήνει, καταχειροκροτούμενη, τις καλύτερες εντυπώσεις. Τη Νύφη ερμηνεύει με απλότητα η Φάνια Νταλιάνη, ως παθιασμένος Λεονάρντο ο Γιάννης Τσόρβας και ως Γαμπρός ο Χρήστος Ζαχάρωφ. Στους συμπληρωματικούς ρόλους η Σιλβάνα Σοντίνι (γυναίκα του Λεονάρντο), ο Μίλτος Δημουλής (πατέρας της Νύφης), η Αγγελική Λυμπεροπούλου (γειτόνισσα), η Μαρία Κολοκυθά (υπηρέτρια), η Ευγνωσία Σοφιανίδου (στο διπλό ρόλο της πεθεράς και του κοριτσιού) και οι Αγγελική Λυμπεροπούλου, Μαρία Κολοκυθά, Ευγνωσία Σοφιανίδου (σε ρόλους συμβολικούς – κλειδιά ως ξυλοκόποι και Μοίρες: η Κλωθώ που συμβολίζει το παρόν, η Λάχεσις το παρελθόν και η Άτροπος το μέλλον), η Σιλβάνα Σοντίνι (φεγγάρι) και η Φάνια Νταλιάνη (ζητιάνα), ανταποκρίνονται επάξια στις απαιτήσεις των ρόλων τους και στο σκηνοθετικό όραμα του Νταλιάνη.
∞
Το θέατρο όπως παλιά.
Αυτό θυμίζει η συγκεκριμένη παράσταση.
Ένα ηθογραφικό έργο, που καθρεφτίζει τις απόψεις μίας ολόκληρης εποχής, ρίχνοντας ματιές στους επίορκους, στην αδυναμία απόδρασης από τον ίδιο τον εαυτό, το πάθος, τον ανεκπλήρωτο έρωτα, τα στερεότυπα μιας σκληρής κοινωνίας. Μια τραγωδία, σε ένα λυρικό κείμενο, που περιγράφει το αιματοκύλισμα για την «τιμή», τον έρωτα, το μίσος, την πίστη και την προδοσία, την ενοχή και τον καθαρμό, τα θέλω και τα πρέπει, τη ζωή και τον θάνατο. Ένα έργο κλασικό, με ερμηνείες που καθρεφτίζουν το συναίσθημα, σε μια παράσταση που σέβεται απόλυτα τον Λόρκα και το έργο του.
Περισσότερα εδώ.
Έλενα Χατζοπούλου, Δεκέμβριος 2024
