(Ξανα)είδαμε τον Δράκο του Νίκου Κούνδουρου
Δευτέρα βράδυ, όχι τόσο ζεστή νύχτα, η επιλογή μας ήταν να βγούμε απο το σπίτι και να βρεθούμε στο γειτονικό Ίδρυμα Μιχάλη Κακογιάννη για να παρακολουθήσουμε μια ειδική προβολή του Δράκου , με αφορμή την έκθεση για το έργο του σκηνογράφου της ταινίας Τάσου Ζωγράφου.
Το ευτυχές γεγονός αυτό έγινε καλύτερο όταν μας ανακοινώθηκε στην αίθουσα πως θα βλέπαμε την ταινία φίλμ σε 35mm φίλμ και όχι σε ψηφιακή κόπια.Μια μπομπίνα σχεδόν 60 ετών θα ξαναέπαιζε μόνο για μας…
Είχα δει ξανά την ταινία πολλά χρόνια πριν και δεν είχα αντιληφθεί πολλά, ίσως το νεαρό της ηλικίας, ίσως ότι εστίαζα στον πολυαγαπημένο μου Ντίνο Ηλιόπουλο βασικά,μου είχαν ξεφύγει πολλά. Όσα δεν πρόσεξα τότε τα είδα τώρα και 3 μέρες μετά μπορώ να γράψω τι μου έδωσε αυτή η προβολή.
Το φίλμ είναι μια απο τις καλύτερες ταινίες όλων των εποχών για την χώρα μας και γτ όχι του παγκόσμιου κινηματογράφου.Πολύ πρωτοποριακό για την εποχή του -μιλάμε για μια Ελλάδα που ψάχνει τα βήματα της μετά τον Εμφύλιο και μια κοινωνία που προσπαθεί να καταλάβει τα νεα δεδομένα – θεωρήθηκε ανθελληνικό απο τους τότε κριτικούς, λόγω των σαφέστατων υπαινιγμών ξεπουλήματος στον ξένο παράγοντα όσων είχαμε (η ιστορία δυστυχώς δεν έχει αλλάζει πόσα χρόνια μετά και δεν επαναλαμβάνεται σαν φάρσα αλλά σαν τραγωδία, δείχνοντας ότι δεν ξεφύγαμε ποτέ απο τα μεταπολεμικά σύνδρομα της κηδεμονίας) και ελάχιστοι αντιλήφθηκαν τους νεωτερισμούς που έφερε στην κινηματογράφηση.
Δείτε τις παραγωγές της δεκαετίας του ’50 και θα καταλάβετε γιατί ο Δράκος έκανε τέτοια εντύπωση. Στο εξωτερικό η ταινία βρήκε απήχηση και την προσοχή που της άξιζε αλλά εδώ …Ο Δράκος θεωρείται δραματική ταινία, δεν νομίζω ότι είναι τέτοια. Θα την έλεγα κοινωνική με την ευρύτερη έννοια του όρου γιατί αυτά που πραγματεύεται αφορούν όλους μας.
Ένας απλός, καθημερινός, ασήμαντος άνθρωπος εξαιτίας μιας ομοιότητας με έναν εγκληματία της εποχής γίνεται το πρόσωπο της ημέρας.Ξαφνικά τον προσέχουν κάποιοι που ποτέ δεν τον είδαν κι υπήρχε δίπλα τους. Βρίσκεται στο επίκεντρο ένος κόσμου που δε τον γνωρίζει και όμως τον αγκαλιάζει όχι γι’αυτο που είναι αλλά γι’αυτό που πρεσβεύει – ο ασύλληπτος πανέξυπνος εγκληματίας. Σε 2 μέρες θα μάθει και θα ζήσει όσα δεν έμαθε τα προηγούμενα χρόνια, θα αισθανθεί σημαντικός, θα νιώσει την αγάπη, θα αποκτήσει υπόσταση.
Οι συμβολισμοί του υπογείου μόνο τυχαίοι δεν είναι στην ταινία – σε ένα υπόγειο δουλεύει, σε ένα υπόγειο ανυψώνεται, σε ένα τρίτο ανακρίνεται και σε ένα υπόγειο γράφει το τέλος του.
Στο υπόγειο καμπαρέ αυτό που προσέχει κανείς είναι οι ζωγραφιές που στολίζουν τους τοίχους, όλες έργα του Τάσου Ζωγράφου.Αμέσως μετά οι μουσικές του Μάνου Χατζηδάκι. Τα πρόσωπα που αποτελούν την καθημερινότητα του χώρου, φιγούρες απελπισμένες με αγωνία και τρόμο στα μάτια, ψάχνουν ένα καλύτερο αύριο στις λάσπες και στο μεγάλο κόλπο που θα τους βγάλει από την μιζέρια και θα τους κάνει καλύτερους. Το κόλπο που ο θεατής γνωρίζει ότι δεν θα πετύχει ποτέ, όπως το γνωρίζει κι ο ήρωας που δέχεται να γίνει αρχηγός και έμπνευση γι’αυτό τον κόσμο αλλά το κάνει γιατί είναι το μόνο που του έχουν ποτέ ζητήσει να κάνει κι έχει αξία…
Κορυφαία στιγμή της ταινίας το ομαδικό ζειμπέκικο της συμμορίας στο οποίο παίρνει μέρος κι ο ήρωας και μοιάζει με το τελευταίο χορικό μιας αρχαίας τραγωδίας πριν το τέλος.Εκεί μες την σούρα και την μαστούρα κάποιου γράφεται ο επίλογος με ένα μαχαίρι, μια πράξη αγανάκτησης προς αυτόν που τους πούλησε ψεύτικό εαυτό – εκείνη την ώρα δε χτυπάει το Θωμά αλλά την ίδια του την μοίρα αναγνωρίζοντας ότι δεν υπάρχει διαφυγή…
Ο Θωμάς κάνοντας πράξη τα τελευταία λόγια του ως αρχηγός “Όποιος ξέρει να ζει, ξέρει και να πεθαίνει” αρνείται την ιατρική φροντίδα και καταλήγει Ανήμερα Πρωτοχρονιάς επιλέγοντας αυτό ως λύση αφού η προοπτική της ίασης και της συνέχισης της μέχρι τότε ζωής του δεν τον συγκινεί πλεον.Αυτό μεγαλώνει την τραγικότητα του ήρωα και μας δείχνει το πόσο μελανή ήταν πραγματικά εκείνη η εποχή για την χώρα.
Ο Δράκος είναι μια ιστορική συνάντηση πολλών σημαντικών ανθρώπων της τέχνης Κούνδουρος-Χατζηδάκις-Καμπανέλλης-Ζωγράφος-Ηλιόπουλος(οι σκηνές που παίζει με τα μάτια μόνο πρέπει να διδάσκονται στις δραματικές σχολές)-Βέγγος-Αργύρης κ.α που παρουσίαζει την Ελλάδα του ’50 όπως ήταν με τους ανθρώπους χωρίς πολλές ελπίδες για το αύριο σε ένα αστυνομοκρατούμενο κρατος (με βασικούς πυλώνες ρουφιάνους και ασφαλίτες), μια απεικόνηση κόντρα στο κινηματογραφικό ρεύμα της εποχής, και παράλληλα ένα αριστούργημα-γροθιά στο στομάχι όταν σκέφτεσαι ότι 60 χρόνια τώρα αλλάξαμε μονάχα την βιτρίνα και λίγο την διαρρύθμιση …δεν κάναμε βήματα σαν χώρα προς τα εμπρος ή μήπως αυτό συμβαίνει παντού στο κοσμο σαν ένας αέναος κύκλος κι εμείς απλά δε το γνωρίζουμε;
