Είδαμε την παράσταση ‘Το Όνομα’ στο Θέατρο Αθηνά

Οι Matthieu Delaporte και Alexandre de La Patellière ανήκουν στη γενιά των Γάλλων δημιουργών που κινούνται με ευκολία ανάμεσα στο θέατρο και τον κινηματογράφο και η συνεργασία τους χαρακτηρίζεται από τους πνευματώδεις, νευρώδεις διαλόγους, από τις έντονες ανατροπές και από μια σταθερά ανθρωποκεντρική γραφή. Έτσι, επηρεασμένοι από την παράδοση του Molière και του boulevard, αλλά με εντελώς σύγχρονη δραματουργική οπτική, αναζητούν τον τρόπο με τον οποίο το κωμικό μπορεί να απογυμνώσει τις κοινωνικές μας μάσκες, κάτι το οποίο διαφαίνεται με σαφήνεια στο έργο τους Το Όνομα.

Το Όνομα αποτελεί την ελληνική διασκευή της παγκοσμίως γνωστής γαλλικής κωμωδίας Le Prénom, ενός έργου που το 2011 ήταν υποψήφιο για έξι βραβεία Molière, ενώ και η κινηματογραφική του μεταφορά, το 2012, ξεπέρασε τα 2,5 εκατομμύρια θεατές, διεθνώς. Και είναι αυτή η πολιτισμική διαδρομή, η οποία προσδίδει στο έργο ένα ιδιαίτερο βάρος, καθώς η ελληνική εκδοχή δεν συστήνει μόνο ένα κείμενο στο κοινό, αλλά συνομιλεί με ένα διεθνές θεατρικό και κινηματογραφικό συμβάν που έχει ήδη χαράξει βαθιά το αποτύπωμά του.

∞

Ένα όνομα δεν είναι ποτέ ουδέτερο, μιας και φέρει ιδεολογίες, μνήμες, πολιτικό φορτίο, οικογενειακές τραυματικές καταστάσεις… Η ερώτηση «Τι θα συνέβαινε, αν κάποιος ανακοίνωνε πως σκοπεύει να δώσει στο παιδί του ένα βαθιά φορτισμένο όνομα;», αποτέλεσε το σημείο εκκίνησης της ιστορίας μας. Έτσι, μια φιλική-οικογενειακή συγκέντρωση προσφέρει ένα ιδανικό θεατρικό πεδίο, όπου οι κοινωνικές φόρμες, ο ρόλος του φίλου, του συζύγου και του αδελφού, αρχίζουν να ραγίζουν. Το όνομα, ως κοινωνικό σύμβολο, και η συγκέντρωση φίλων και συγγενών, ως μικρογραφία της κοινωνίας, γεννά μια κωμωδία, που ξεκινά ανάλαφρα και σταδιακά μετατρέπεται σε χειρουργική τομή των αστικών βεβαιοτήτων.

∞

Η μετάφραση της Ελεονώρας Μελέτη διατηρεί την ευφυΐα και τον ρυθμό του γαλλικού πρωτοτύπου, ενόσω το χιούμορ παραμένει κοφτερό, η ειρωνεία γαλλική, αλλά η στόχευση απολύτως οικεία. Ο Κωνσταντίνος Μαρκουλάκης προσεγγίζει το έργο, όχι ως απλή κωμωδία καταστάσεων, αλλά ως κοινωνική μελέτη σχέσεων, ενώ η σκηνοθεσία του δίνει προτεραιότητα στη δραματουργική ακρίβεια του ρυθμού, αφήνοντας το κείμενο να αναπνέει μέσα από παύσεις, βλέμματα, ανακοπές λόγου και μικρές επιτελέσεις, ενόσω οι χαρακτήρες διαρκώς παίζουν τον κοινωνικό τους ρόλο, μέχρι τη στιγμή που το κέντρο βάρους μετατοπίζεται και η παράσταση της ομαλότητας καταρρέει.

Η Αθανασία Σμαραγδή υπογράφει ένα σκηνικό αστικού διαμερίσματος που λειτουργεί ως λειτουργική βιτρίνα, αναδεικνύοντας την τάξη και την εσωτερική αταξία και ταυτόχρονα υποδηλώνοντας τον εγκλωβισμό των χαρακτήρων μέσα στους κοινωνικούς τους ρόλους. Τα κοστούμια της Σοφίας Δριστέλα σχολιάζουν διακριτικά την κοινωνική θέση και το προσωπικό ύφος κάθε χαρακτήρα, οι φωτισμοί του Αλέκου Αναστασίου εντείνουν τη δραματουργική κλιμάκωση και η μουσική του Γιάννη Χριστοδουλόπουλου είναι διακριτική, με χαμηλό δραματουργικό ίχνος.

Η υποκριτική των πέντε ηθοποιών αποτελεί τη ραχοκοκαλιά της παράστασης και εδώ το σύνολο λειτουργεί με εντυπωσιακή συνοχή, διαθέτοντας ρυθμό, χημεία και ακρίβεια. Ο Ιεροκλής Μιχαηλίδης ερμηνεύει με λεπτή ειρωνεία και καλοδουλεμένη εσωτερικότητα, επιτυγχάνοντας άψογη ισορροπία ανάμεσα στο χιούμορ και στην καταπιεσμένη ένταση του χαρακτήρα. Η Ρένια Λουιζίδου σμιλεύει έναν ρόλο γεμάτο αντιφάσεις, με ακρίβεια, αμεσότητα και συναισθηματικό εύρος, ο Κρατερός Κατσούλης, απολαυστικός, ρυθμικός, αιχμηρός, χτίζει έναν χαρακτήρα που λειτουργεί ως καταλύτης της κωμικοδραματικής έκρηξης. Η Ντόρα Μακρυγιάννη, με φρεσκάδα ενσαρκώνει τον ρόλο αναδεικνύοντας την ανθρώπινη διάσταση μέσα σε όλες τις συγκρούσεις και ο Λευτέρης Ζαμπετάκης συμπληρώνει το σύνολο με σταθερότητα, συμβάλλοντας ουσιαστικά στις αποκαλύψεις του δεύτερου μέρους.

∞

Η παράσταση Το Όνομα αναδεικνύει τη βαθύτερη κοινωνική αιχμή, ενός κατά τα φαινόμενα ανάλαφρου έργου, διατηρώντας την κωμική της υφή, ενώ υπενθυμίζεται ότι μια απλή αφορμή, ένα όνομα δηλαδή, μπορεί να λειτουργήσει ως καταλύτης για να αποκαλυφθούν όσα συσσωρεύονται κάτω από το χαλί της αστικής καθημερινότητας, φέρνοντας στην επιφάνεια ολόκληρο το πλέγμα των ανθρώπινων σχέσεων, των κρυμμένων επιθυμιών και των υποδόριων εξουσιών, που διαμορφώνουν την καθημερινότητά μας.

Περισσότερα εδώ.

Έλενα Χατζοπούλου, Νοέμβριος 2025