Είδαμε την παράσταση ‘Οι Ερωτευμένοι’ στο BIOS

Ο Sam Shepard (1943–2017) υπήρξε μία από τις πλέον εμβληματικές μορφές του αμερικανικού θεάτρου του 20ού αιώνα. Δραματουργός, ηθοποιός, σκηνοθέτης και μουσικός, συνέδεσε το έργο του με την αισθητική της «απογυμνωμένης Αμερικής», ενώ, με περισσότερα από σαράντα θεατρικά, ο Shepard διαμόρφωσε ένα δραματουργικό σύμπαν, όπου η οικογένεια γίνεται πεδίο συγκρούσεων, η μνήμη λειτουργεί ως τραύμα και οι σχέσεις διατρέχονται από μια βίαιη ποιητικότητα, ενόσω το ύφος του χαρακτηρίζεται από τη σύνθεση ρεαλισμού και μύθου, κι από έναν λόγο κοφτό και αποσπασματικό, με τους ήρωες να κινούνται ανάμεσα στην επιθυμία και την αυτοκαταστροφή.

Το έργο του Fool for Love (Οι Ερωτευμένοι), αποτελεί μια μελέτη πάνω στον έρωτα, ως τραύμα και ως μοίρα, συμπυκνώνει όλες τις θεματικές του Shepard, όπως την κληρονομικότητα της βίας, την αδυναμία φυγής και τον αμερικανικό μύθο που καταρρέει από μέσα.

∞

Οι Ερωτευμένοι, ένας μύθος για το ερωτικό αδιέξοδο, είναι ένα από τα πιο σκοτεινά και ψυχογραφικά έργα του Sam Shepard. Ένας κλειστοφοβικός μύθος που εκτυλίσσεται στα όρια μεταξύ ρεαλισμού και μυθικής φαντασίωσης, αποτυπώνοντας με οδυνηρή καθαρότητα τον φαύλο κύκλο πάθους, τοξικότητας και οικογενειακής μοίρας, που δεσμεύει τη May και τον Eddie.

∞

Η μετάφραση του Αντώνη Γαλέου κρατά τη γλώσσα κοφτή, σχεδόν κοφτερή, επιτρέποντας στις σιωπές να κάνουν δουλειά, εξίσου σημαντική με τις λέξεις, ενώ η κάθε φράση μοιάζει να ξύνεται πάνω σε ένα παλιό τραύμα.

Η σκηνοθεσία της Ελένας Πέγκα εστιάζει στον ασφυκτικό ψυχισμό των χαρακτήρων, μετατρέποντας το μοτέλ του Shepard σε έναν ενδιάμεσο χώρο, που δεν είναι ούτε πλήρως ρεαλιστικό ούτε συμβολικό, αλλά κάτι ανάμεσα σε αυτά, όπως ακριβώς και η σχέση του ζευγαριού. Η Πέγκα δουλεύει με μια ψυχρή καθαρότητα που αναδεικνύει τις εντάσεις, χωρίς να τις «σκηνοθετεί» επιδεικτικά, αφήνοντας τη βία και το πάθος να αναβλύσουν από τους ίδιους τους ερμηνευτές, επιμένοντας σε παύσεις, διακεκομμένες κινήσεις και μια σκηνοθετική οικονομία. Οι δε χαρακτήρες δεν παίζουν απλώς μεταξύ τους, αλλά παλεύουν με το ίδιο τους το σώμα, με τις μνήμες τους, με μια σκιά που δεν εγκαταλείπει ποτέ τη σκηνή.

Το σκηνικό της Ζωής Φαμέλη, ένα μοτέλ που δεν είναι ποτέ σπίτι, οργανώνεται ως ένας λιτός, σχεδόν φθαρμένος χώρος, που λειτουργεί σαν σώμα του έργου, απογυμνωμένο, διαρκώς έτοιμο να καταρρεύσει, αποπνέοντας μιας αίσθηση προσωρινότητας και επιτείνοντας την κλειστοφοβία του ιστορίας. Οι φωτισμοί της Στέλλας Καλτσού παίζουν με δέσμες φωτός, σαν ρωγμές μέσα στο σκοτάδι της σχέσης, τα κοστούμια της Αλέγια Παπαγεωργίου υπηρετούν την ψυχολογία των προσώπων, με φθαρμένα υφάσματα και με μια αισθητική που κουβαλά πάνω της χρόνο, σκόνη, ενοχή και η μουσική του Φάνη Ζαχόπουλου λειτουργεί διακριτικά, σχεδόν υπόγεια, όπως ένα μακρινό ράγισμα.

Η Μελία Κράιλινγκ φωτίζει τη May, ως μια γυναίκα στο αιώνιο σταυροδρόμι ανάμεσα στη φυγή και το πισωγύρισμα. Με υποκριτική ένταση που συγκρατείται την τελευταία στιγμή πριν την έκρηξη, η ερμηνεία της διαθέτει μια βαθιά σωματικότητα, μικρές κινήσεις, αναμνήσεις που περνούν από το βλέμμα, στιγμές θραύσης που μετατρέπουν τη σκηνή σε πεδίο συναισθηματικής μάχης, φέρνει στη May κάτι εύθραυστο, αλλά όχι αδύναμο, μια γυναίκα που παλεύει να υπάρξει έξω από τον μύθο που την έπλασε. Ο Παναγιώτης Γαβρέλας ερμηνεύει έναν Eddie εσωτερικά ταραγμένο και εξωτερικά συγκρατημένο, αποκαλύπτοντας σταδιακά την τοξική, σχεδόν παιδική εξάρτησή του από τη May, ενώ η παρουσία του στη σκηνή έχει μια τραχιά ενέργεια που παραπέμπει σε έναν άντρα που δεν μπορεί να ξεφύγει από το ίδιο του το παρελθόν. Ο Δημήτρης Καραβιώτης προσδίδει στον Ηλικιωμένο (Old Man) την ένταση ενός φαντάσματος της μνήμης, άλλοτε παρών-απών, άλλοτε ψυχρός κι άλλοτε σχεδόν δαιμονικός, ενώ η ερμηνεία του λειτουργεί ως ηθική ραχοκοκαλιά και είναι η αλήθεια που κανείς δεν θέλει να δει. Και ο Νίκος Βατικιώτης, ως Martin, εισβάλλει με μια αθωότητα και λειτουργεί ως αντίθετος πόλος, απέναντι στο σκοτεινό σύμπαν του ζευγαριού, κάνοντας ακόμη πιο οξύ το δράμα τους.

∞

Οι Ερωτευμένοι, ως ένας μύθος του αναπόδραστου, είναι ένα έργο όπου οι χαρακτήρες κινούνται μέσα σε μια κυκλική μοίρα, επαναλαμβάνοντας την ίδια ιστορία, σαν να την κουβαλούν γενετικά. Η παράσταση της Πέγκα αναδεικνύει αυτή τη δομή της αιχμαλωσίας μέσα από ένα καθαρό σκηνικό και μέσα από μια χορογραφημένη βία, που λειτουργεί ως σημειολογική γλώσσα, μιας και τα σώματα μιλούν, όταν οι λέξεις δεν μπορούν πλέον.

Μια παράσταση στιβαρή, βαθιά και ψυχικά διεισδυτική, που τιμά τον κόσμο του Sam Shepard, ενώ η σκηνοθεσία, οι ερμηνείες και η συνολική αισθητική συγκλίνουν σε μια ανάγνωση σκοτεινή, αισθαντική και απόλυτα συνεκτική, σε ένα έργο που μιλάει για τις πληγές που δεν κλείνουν και για τους ανθρώπους που, όσο κι αν φύγουν, ξαναγυρίζουν πάντα εκεί απ’ όπου δεν κατάφεραν ποτέ πραγματικά να δραπετεύσουν.

Περισσότερα εδώ.

Έλενα Χατζοπούλου, Νοέμβριος 2025