Αλάα Αλ-Ασουάνι – Τα δέντρα περπατούν στην Αλεξάνδρεια

ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ: Γιάννης Στρίγκος

Αίγυπτος, δεκαετία του 1960. Ο Νάσερ έχει αναλάβει τα ηνία της χώρας από το 1954 και οι αλλαγές που επιφέρει το καθεστώς του έχουν αρχίσει να γίνονται εμφανείς.
Μια παρέα από ευρωπαϊκής καταγωγής Αιγύπτιους πολίτες που γεννήθηκαν στην Αλεξάνδρεια ή που την επέλεξαν ως τόπο διαμονής τους μαζεύονται κάθε βράδυ στο εστιατόριο του ελληνικής καταγωγής Γιώργου Αρτινού και συζητούν, πίνοντας ως αργά στο μπαρ. Αυτό που τους ενώνει είναι η αγάπη τους γι’ αυτή τη μοναδική σε ομορφιά πόλη, όπου ως τώρα ζούσαν ελεύθερα τη ζωή τους, αλλά και η φιλία του ενός για τον άλλον, παρόλο που η στάση τους απέναντι στην εξουσία και οι απόψεις τους για τις πολιτικές και κοινωνικές εξελίξεις δε συμπίπτουν πάντα και οι διαφορές τους ενίοτε δημιουργούν εντάσεις. Μια σειρά από γεγονότα άμεσα συνδεδεμένα με την πολιτική ζωή του τόπου θα επηρεάσουν την πορεία της ζωής τους, η οποία, για κάποιους απ’ αυτούς, θ’ αλλάξει ριζικά.
Ο Ασουάνι, στο απόγειο της αφηγηματικής του τέχνης, συνθέτει μια ανθρώπινη τοιχογραφία γεμάτη κοσμοπολίτικους και ολοζώντανους χαρακτήρες στους οποίους συνυπάρχει το τραγικό με το κωμικό, η αναζήτηση της δικαιοσύνης, του έρωτα, της ομορφιάς και της τέχνης και οι οποίοι παρασύρονται σ’ έναν ανεμοστρόβιλο που ξεπερνά τις δυνάμεις τους: εκείνον που σηματοδοτεί το τέλος μιας ολόκληρης εποχής.

«Ο Ασουάνι συνθέτει με δεξιοτεχνία ένα πολυφωνικό κείμενο στο οποίο αναπλάθει την ατμόσφαιρα της Αλεξάνδρειας σε μια κρίσιμη καμπή της ιστορίας της». Libération

«Είναι το 1984 της αραβικής λογοτεχνίας, χωρίς να είναι επιστημονική φαντασία». Le Nouvel Obs

«Ο Ασουάνι καταγγέλλει ένα σύστημα, το δυσβάσταχτο τίμημα του οποίου εξακολουθούν να πληρώνουν ο ίδιος και οι συμπατριώτες του, με τη ζωντάνια, όμως, της αφήγησης να λειτουργεί ως αντιστάθμισμα στον πολιτικό ζόφο, κερδίζοντας και τον πιο δύσκολο αναγνώστη». Le Monde des Livres

«Θα σας είναι αδύνατο να το αφήσετε από τα χέρια σας, να αποχωριστείτε τους πρωταγωνιστές του μυθιστορήματος καθώς και την ίδια, τη λατρεμένη του, Αλεξάνδρεια. Ένα λογοτεχνικό επίτευγμα σπάνιας δεξιοτεχνίας, μέσα από το οποίο ο Ασουάνι αφηγείται το πώς το καθεστώς του Νάσερ κατέστρεψε την κοσμοπολίτικη πόλη της νεότητάς του, όπου εθνότητες και θρησκείες συνυπήρχαν αρμονικά, με ελευθερία και αλληλοσεβασμό που η ίδια η μυθική πόλη τούς ενέπνεε». Le Point

«Ο Ασουάνι στηλιτεύει την υποκρισία του νασερισμού και τις ψεύτικες υποσχέσεις του καθεστώτος για λαοκρατία. Χωρίς να ξεχνά ότι, στην επικράτεια της λογοτεχνίας, το χθες διαβάζεται πάντα ως μεταφορά για το σήμερα». Lire

Ο Αλάα Αλ-Ασουάνι γεννήθηκε το 1957 στο Κάιρο. Σπούδασε οδοντιατρική στο Πανεπιστήµιο του Καΐρου και στο Πανεπιστήµιο του Ιλλινόις στο Σικάγο, ενώ άσκησε για χρόνια το επάγγελµά του στο Κάιρο, στο θρυλικό Μέγαρο Γιακουµπιάν. Ιδρυτικό µέλος του πολιτικού κινήµατος Κιφάγια και πολέµιος του θρησκευτικού φανατισµού και της δικτατορίας, είναι παράλληλα, εδώ και πολλά χρόνια, χρονικογράφος και µυθιστοριογράφος, γνωστός παγκοσµίως για κάποια από τα µυθιστορήµατά του, ανάµεσα στα οποία και Το Μέγαρο Γιακουµπιάν (εκδόσεις Πόλις, 2007· Εκδόσεις Πατάκη, 2016), το οποίο µεταφράστηκε σε περισσότερες από 35 γλώσσες και αποτελεί το πιο πολυδιαβασµένο αραβόφωνο βιβλίο του 21ου αιώνα, µε πωλήσεις που ξεπερνούν τα 1.000.000 αντίτυπα, ενώ µεταφέρθηκε µε εξαιρετική επιτυχία και στον κινηµατογράφο. Από το 2019 ζει αυτοεξόριστος στις ΗΠΑ κατόπιν μήνυσης εναντίον του, την οποία κατέθεσε στρατιωτικό δικαστήριο της Αιγύπτου για εξύβριση του Προέδρου, των ενόπλων δυνάμεων και των αιγυπτιακών δικαστικών θεσμών. Διδάσκει λογοτεχνία και δημιουργική γραφή. Από τις Εκδόσεις Πατάκη κυκλοφορούν επίσης τα βιβλία του Σικάγο (2009), Θα ήθελα να ήµουν Αιγύπτιος (2011), Η αυτοκινητιστική λέσχη της Αιγύπτου (2015), Ανεκπλήρωτη δηµοκρατία (2019) και Το σύνδρομο της δικτατορίας (2021).