Είδαμε την παράσταση ‘Παλινωδία ή Ορφέας και Ευρυδίκη’ στο Θέατρο Φούρνος

Μια σκηνή γεμάτη καπνούς, ένα τοπίο μέσα στο ημίφως με λυγαριές περιμετρικά του και πίσω από ένα ημιδιαφανές ριντό, υπό τους ήχους μουσικής, παρουσιάζονται τέσσερις ξυπόλητοι νέοι. Που μοιάζουν με έρωτες. Ο ένας κρατά σαξόφωνο. Τα δύο κορίτσια, ντυμένα με γαλάζια δαντέλα, και τα δυο αγόρια με φορεσιές που θυμίζουν αλωνάρηδες ή και ψαράδες.

Η σκηνοθεσία και η δραματουργία της Βαρβάρας Ντελιάνη επιδιώκει να παρουσιάσει την ιστορία του Ορφέα και της Ευρυδίκης, με τρόπους τόσους όσους και η παγκόσμια λογοτεχνία, οι εικαστικές τέχνες, η μουσική, το θέατρο, η όπερα και ο κινηματογράφος, έχουν προσεγγίσει και με τέσσερις νέους ηθοποιούς να εναλλάσσονται στους ρόλους.

Είναι ένας μύθος που από την αρχαιότητα ακόμη τροφοδοτεί τη σκέψη των δημιουργών, ενώ τα Ορφικά μυστήρια και οι Ορφικοί ύμνοι δεσπόζουν στα έργα τους, μιας και η ερωτική, ατελέσφορη ιστορία του Ορφέα και της Ευρυδίκης είναι θεματικά πολυσύνθετη και το πέρασμα από τη μυθική αφήγηση στην καλλιτεχνική πραγματικότητα γίνεται με ποικίλους τρόπους, ανάλογα με τον εκάστοτε δημιουργό.

∞

Ο Ορφέας και η Ευρυδίκη.

Εκείνος γιος του Θίαγρου, του βασιλιά της Θράκης, ταλαντούχος μουσικός, ικανός να μαγέψει τους πάντες κι εκείνη μια πανέμορφη νύμφη.

Θα συναντηθούν σε μια βόλτα τους στο δάσος. Θα ερωτευθούν παράφορα, αλλά την ημέρα του γάμου τους ένα δηλητηριώδες φίδι θα δαγκώσει την Ευρυδίκη, η οποία και άμεσα θα φύγει από τη ζωή. Ο πληγωμένος Ορφέας, απαρηγόρητος, θρηνεί, παίζει μελαγχολικές μελωδίες και μοιρολόγια, κάνοντας νύμφες και Θεούς να τον συμβουλεύσουν να ζητήσει από τον Πλούτωνα, τον Θεό του Κάτω Κόσμου, να κατέλθει στον σκοτεινό Άδη και να φέρει πίσω την αγαπημένη του.

Η μουσική του πείθει τον Πλούτωνα, ηρεμεί τον Κέρβερο και ο Ορφέας, προκειμένου να φέρει εις πέρας την αποστολή του, γίνεται μύστης, για να ανακαλύψει τον δρόμο για τον Κάτω Κόσμο.

Τον δρόμο για τον Θάνατο, ώστε να πάψει να τον φοβάται.

Και η κάθοδός του ξεκινάει. Μόνο ένας όρος έχει τεθεί από τον Πλούτωνα: όταν βρει την Ευρυδίκη και ξεκινήσουν το ταξίδι της επιστροφής, δεν θα γυρίσει ούτε για μια στιγμή να την κοιτάξει.

«Ορφέα μ’ αγαπάς;»

Και είναι η στιγμή, όπου ο Ορφέας από τη λαχτάρα του, από τις αμφιβολίες του και παρασυρμένος από την αγάπη του, στρέφει προς τα πίσω το βλέμμα του, να δει το κορίτσι του.

Και δια παντός, τη χάνει…

Η αγάπη, λένε, νικάει τα πάντα. Ακόμη κι ο ζωντανός μπορεί να κατέβει στον Άδη και να κλέψει από τον Θάνατο την αγάπη του. Όμως, κι από αγάπη τελικά μπορούν τα πάντα να χαθούν…

∞

Η ποιητική σκηνοθετική ματιά της Βαρβάρας Νταλιάνη, βγάζει από τους ηθοποιούς της την καλύτερή τους ποιότητα, ενώ στέκεται με σεβασμό απέναντι στις ερμηνείες του μύθου. Με έναν λόγο, πολλές φορές συγχρονισμένο και γρήγορο, η Παναγιώτα Παπαδοπούλου και η Λίνα Πάτσιου, κινούνται σαν αερικά, δημιουργούν εικόνες, ενώ με μικρές αλλαγές μεταμορφώνονται, αποδίδοντας έτσι τις διαφορετικές εκδοχές της Ευρυδίκης. Και ο Γιάννης Κόραβος και ο Νίκος Κουκάς, ερμηνεύουν και αποκαλύπτουν τις διαφορετικές εκδοχές του Ορφέα και όχι μόνο, με τρόπο εκφραστικό και ανεπιτήδευτο. Τη μουσική σύνθεση και τη διδασκαλία, που συνοδοιπορεί με την αφήγηση, αναλαμβάνει ο Νίκος Παναγιωτόπουλος, την πλούσια κίνηση των ηθοποιών διδάσκει η Χρυσάνθη Φύτιζα και τα χαρακτηριστικά κοστούμια τους, τα δημιουργεί ο Πάνος Κούγιας (H_Theia_Soula). Η σκηνογραφία, του Γιώργου Βουρνουζούση, δημιουργεί το κατάλληλο περιβάλλον για να αποδοθεί η ιστορία και αναδεικνύεται από τις σκιές με τους αισθαντικούς φωτισμούς του Φίλιππου Τρέπα.

∞

«Παλινωδία ή Ορφέας και Ευρυδίκη», μια παράσταση για την μεγαλύτερη θυσία που έγινε ποτέ για τον Έρωτα.

(Παλινωδία: αρχαία ελληνική λέξη – παλιν+ωδή – μια νέα ωδή που αναιρεί το περιεχόμενο μιας παλαιότερης. Ο μύθος αναφέρει ότι ο Ορφέας, στο τέλος της ζωής του, γράφει το έργο «Παλινωδία» και μέσω αυτού αρνείται την ύπαρξη πολλών Θεών)

Τον Έρωτα του 5ου γένους των ανθρώπων. Που είναι μοχθηροί, σκληροί, εκφυλισμένοι, θνητοί. Που νιώθουν νοσταλγία για το μέλλον. Γιατί, όταν οι άνθρωποι αγαπούν, φαντάζονται το μέλλον και κάνουν όνειρα.

Μια παράσταση για τον Έρωτα, στον Χρόνο. Στην Αρχή και στο Τέλος. Τον Έρωτα στον Επάνω και στον Κάτω Κόσμο. Τον Έρωτα που θέτει όρους: Ποτέ να μην κοιτάξεις πίσω…

«Ο Έρωτας. Ο αγνός, ο εράσμιος, ο ηδύς,
ο τοξευτής, ο πτερόεντας, ο πυρίδρομος,
ο ορμητικός, ο εύπαλμος, ο διφυής,
που έχει τα κλειδιά των πάντων:
του ουράνιου αιθέρα, της θάλασσας, της γης»

Μια παράσταση για τον διαχωρισμό, τον διχασμό, τον πολλαπλασιασμό, τη διαίρεση και τη διασπορά.

Περισσότερα εδώ.

Έλενα Χατζοπούλου, Μάιος 2024