Είδαμε την παράσταση ‘Λαπωνία’ στο Θέατρο Ζίνα

Η Λαπωνία είναι γεωγραφική-πολιτισμική περιοχή στη βόρεια Σκανδιναβία, κυρίως βόρεια του αρκτικού κύκλου.

Aυτή είναι η πρώτη πρόταση που βρίσκει κανείς στο διαδίκτυο, ψάχνοντας πληροφορίες για τη Λαπωνία – εγώ έψαξα μετά την παράσταση στο θέατρο Ζίνα, γιατί ήθελα να πιστοποιήσω ότι όντως το Ροβανιέμι βρίσκεται εκεί και ανακάλυψα ότι η συγκεκριμένη περιοχή δεν υπάγεται αποκλειστικά στη Φινλανδία, αλλά σε μια σειρά χωρών κοντά στον αρκτικό κύκλο!

Γιατί είχα όλες αυτές τις απορίες; Μήπως οι συγγραφείς είχαν κάνει κάποιο “λάθος” στο κείμενο;

Όχι ούτε καν σκέφτηκα αυτό το ενδεχόμενο, απλά είχα την πεποίθηση πως η συγκεκριμένη περιοχή εκτείνεται και στη γειτονική Σουηδία και ήθελα να βεβαιωθώ.

Η Ελένη και ο Μάκης είναι ένα ζευγάρι που ζει στη Θεσσαλονίκη με τον πεντάχρονο γιο τους, Μάνο. Καθώς πλησιάζουν τα Χριστούγεννα, η μαμά Ελένη ετοιμάζεται να δημιουργήσει μια εορταστική “υπερπαραγωγή” στο σπίτι και φυσικά έχει φροντίσει να υπενθυμίσει στο μικρό αγόρι να μην ξεχάσει το γράμμα στον Άγιο Βασίλη. Όταν, όμως, ένα μεγαλύτερο παιδί στο σχολείο, λέει στον Μάνο πως όλο αυτό είναι ενας μύθος και πως τα δώρα τα φέρνουν οι γονείς του, ο μικρός ξενερώνει και το λέει στη μαμά του, η οποία επειγόντως πρέπει να βρει μια λύση, για να μη χαλάσουν οι γιορτές της οικογένειας. Και η λύση βρίσκεται στη Φινλανδία, στη Λαπωνία συγκεκριμένα, που ζει η αδερφή της, Νίκη, που είναι παντρεμένη με τον Φινλανδό Όλαβι και έχουν την τετράχρονη Άννα.

Έτσι, η οικογένεια πραγματοποιεί το ταξίδι που καιρό τώρα είχαν υποσχεθεί, καθώς τα καλοκαίρια οι “Φινλανδοί” πάντα τους επισκέπτονταν, και η Ελένη είναι πανευτυχής καθώς πολύ κοντά στο σπίτι της Νίκης και του Όλαβι, βρίσκεται το Ροβανιέμι και το θεωρητικό σπίτι του Άη Βασίλη, οπότε θα είχε το παιδί της την ευκαιρία να ζήσει το χριστουγεννιάτικό του παραμύθι!

Η οικογενειακή συνάντηση “ανατινάζεται”, όταν η Άννα επαναλαμβάνει στον ξάδερφό της ότι ο Άγιος Βασίλης είναι μια ανακάλυψη των γονιών και πρακτικά δεν υπάρχει, με αποτέλεσμα ο Μάνος να εκσφενδονίσει στον τοίχο τη σούπα του και οι γονείς, πανικοβλημένοι, να στείλουν στα δωμάτιά τους τα παιδιά και κατόπιν να συζητήσουν πώς θα το διαχειριστούν όλο αυτό.

Ο Όλαβι, που μαθαίνει ελληνικά, προσπαθεί να μιλήσει στη γλώσσα μας, με ορισμένες αστοχίες, που προσφέρουν πολύ γέλιο στο κοινό, και να εξηγήσει πως η ανατροφή που δίνουν στο παιδί τους, βασίζεται στην αλήθεια και την αποφυγή μύθων, καθώς έτσι το βοηθούν να ωριμάσει γρηγορότερα. Η Νίκη, που προφανώς συντάσσεται με τον σύντροφό της, προσπαθεί να στρογγυλέψει κάπως τον λόγο του, που ορισμένες φορές γίνεται απόλυτος, και χρησιμοποιεί τετριμμένες απόψεις, π.χ. για την εργατικότητα των βόρειων λάων σε σχέση με τους πιο bon viveur Έλληνες, κάτι που αναμενόμενα προκαλεί τον θυμό της Ελένης.

Oι μόνοι πιο “λογικοί” είναι ο Μάκης και η Νίκη, που προσπαθούν να κατευνάσουν τα πνεύματα, αλλά μια αποκάλυψη για την επικοινωνία που διατηρούν οι δυο τους, μετά τον θάνατο του πατέρα των δύο γυναικών, θα ανεβάσει περαιτέρω τη θερμοκρασία, αλλά και θα οδηγήσει όλους, αφού ξεπεράσουν το στάδιο του παλιμπαιδισμού, να μιλήσουν ανοιχτά για τις αλήθειες τους και όσα τους “βασανίζουν”, ανακαλύπτοντας ότι τελικά έχουν πιο πολλά κοινά από αυτά που πίστευαν ότι τους χώριζαν.

Στο τέλος της ημέρας, θα προβληματιστούν για την ανατροφή των παιδιών τους – λέμε την αλήθεια για όλα ή κάνουμε επιλογές σε εκείνα που κρίνουμε ως μη σημαντικά ή που δεν μπορούν να τα διαχειριστούν στην ηλικία τους, αφήνοντας όμως έτσι πράγματα που θα τα ωφελούσαν; Και ενώ ψάχνονται με όλα αυτά, η Νίκη, που δεν έχει μιλήσει μέχρι στιγμής, θα ανοίξει την καρδιά της και, με τον μονόλογό της, μπροστά στην ανοιχτή πόρτα, που φέρνει μέσα το χιόνι που πέφτει, θα δείξει σε όλους ότι το παιδί που υπάρχει μέσα μας, δεν χάνεται ποτέ και πως όλοι έχουμε ανάγκη από λίγο παραμύθι!

Ο Νικορέστης Χανιωτάκης αξιοποίησε το κείμενο, φτιάχνοντας μια παράσταση ρυθμού, που, μετά το πρώτο αναγνωριστικό τέταρτο, σε παίρνει μαζί της, καθώς με τη ζωντάνια και ευρηματικότητά της, αναδεικνύει τις σχέσεις των χαρακτήρων και τις συγκρούσεις τους, παρουσιάζοντάς τους ως ολοκληρωμένες προσωπικότητες με τα χαρίσματα και τις όποιες αδυναμίες.

Ο Μελέτης Ηλίας ξεχωρίζει ως κυνικός και ορθολογιστής Όλαβι, που θεωρεί ότι όποιος λέει την αλήθεια δεν προσβάλλει κανέναν! Αυτό όμως “σπάει”, όταν η αλήθεια αφορά τον ίδιο και προκαλεί τη συναισθηματική μετατόπισή του, αποδεικνύοντας ότι τελικά δεν ήταν και τόσο σκληρός όσο δήλωνε. Σίγουρα, μεγάλο ατού στον ρόλο του, ο τρόπος που μιλάει τα ελληνικά με φινλανδική προφορά!

Η Βάσω Λασκαράκη, ως Ελένη, είναι μια δυναμική γυναίκα, που ισορροπεί ανάμεσα στη λογική και την αγάπη για την οικογένειά της και τα Χριστούγεννα δεν είναι απλά μια γιορτή για την ίδια, αλλά η σύνδεση με την ξέγνοιαστη παιδική της ηλικία, τους γονείς της και την αθωότητα εκείνης της περιόδου. Κάνει να φαίνεται εύκολο το πέρασμα από την ηρεμία στην ένταση και το πάθος που υπερασπίζεται τις απόψεις, με τα δραματικά ξεσπάσματα του ρόλου να της πηγαίνουν πολύ.

Η Βίβιαν Κοντομάρη είναι η Νίκη και αυτή που προσπαθεί να κρατήσει τις ισορροπίες. Δείχνει να έχει υιοθετήσει τον φινλανδικό τρόπο ζωής, όμως τα φαινόμενα απατούν και το αποδεικνύει, με τον συγκινητικό της μονόλογο στο τέλος, που δίνει τη λύση σε όλα.

Τέλος, ο Σπύρος Τσεκούρας, στον ρόλο του Μάκη, επιβεβαιώνει, μέχρι ενός σημείου, όσα λέει ο Όλαβι για τους Έλληνες. Όμως, είναι ένας άνθρωπος βαθιά συναισθηματικός, αστείος και τρυφερός και η κορυφαία του στιγμή είναι όταν φανερώνει στη γυναίκα του τους λόγους που δεν μπορεί να είναι ο εαυτός του, όταν είναι μαζί της, η οποία και κέρδισε το πιο ζεστό μας χειροκρότημα.

Υπέροχο και καλαίσθητο το φινλανδικό σπίτι από την Αγγελίνα Παπαχατζάκη, που σίγουρα μελέτησε αντίστοιχα σπίτια εκεί, και επίσης πολύ δυνατό στοιχείο η μετάφραση της Μαρίας Χατζηεμμανουήλ, που προσάρμοσε στη σύγχρονη ελληνική πραγματικότητα το αρχικό κείμενο, βάζοντας στο στόμα του Φινλανδού ήρωα σχόλια για την επικαιρότητα, στην απαραίτητη δόση, ώστε να δώσει ένα έξτρα κίνητρο στον θεατή να γελάσει, κάτι που επιτυγχάνεται και με τον τρόπο που παρουσιάζονται οι διαφορές Βορείων και Νοτίων λαών, σε μια παράσταση που έχει όλα τα στοιχεία μιας καλής κωμωδίας. Συνεπικουρικά, στο άρτιο αποτέλεσμα συνετέλεσαν και οι φωτισμοί του Νικορέστη Χανιωτάκη, η πολύ ταιριαστή μουσική του Γιάννη Μαθέ και τα κοστούμια της Ιωάννας Καλαβρού.

Η ‘Λαπωνία’, στο Θέατρο Ζίνα, είναι μια εξαιρετική κωμωδία, με καταπληκτική σκηνοθεσία, υπέροχες ερμηνείες και τη συνταγή της ελαφριάς κωμωδίας, που έχει τόσα πολλά να πει, ενώ ταυτόχρονα προσφέρει απλόχερα το γέλιο στο κοινό της. Σε μια περίοδο που το είδος περνάει “κρίση” και η συνήθης συνταγή είναι βωμολοχία και χοντροειδή αστεία, η παράσταση αυτή στέκεται ως φάρος και δείχνει ότι υπάρχει και ο “κλασικός” τρόπος, με έργα που έχουν να προσφέρουν διασκεδαση και τροφή για σκέψη ταυτόχρονα. Ενοοείται πως προτείνεται ανεπιφύλακτα!

Περισσότερα εδώ.

Θοδωρής Κ., Μάρτιος 2025