Είδαμε την παράσταση ‘Χαίρετε κι Αντίο’ στο Θέατρο Φούρνος
Ο Τζόνυ Σμιτ βαδίζει μέσα στο έρημο σπίτι, ακολουθώντας μια εκνευριστική επανάληψη κινήσεων και φράσεων.
Νοιώθει άδειος και ψάχνει την επόμενη μέρα, καθώς πριν λίγες ώρες πήραν το σώμα το νεκρού πατέρα του, που αφιέρωσε τη ζωή του στη φροντίδα του μετά το εργατικό ατύχημα που είχε. Δεν έχει πολλές σχέσεις με τον κόσμο και από τις κινήσεις και τα λεγόμενά του, εύκολα κάποιος θα βγάλει το συμπέρασμα πως κάποιου είδους διαταραχή συμβαίνει μέσα του.
Η Έστερ, η αδερφή του, πρόκειται να τον επισκεφθεί απόψε, μετά από πολλά χρόνια – έχει φύγει από τη μικρή πόλη και ζει σε μια μεγαλύτερη, αρκετά μακριά, θέλοντας να ξεφύγει από το σπίτι αυτό, που μόνο θυμό και τραύματα την έχει γεμίσει. Το γράμμα που ενημερώνει τον αδερφό της, ο Τζόνυ δεν το θυμάται κι έτσι αρχικά αντιμετωπίζει με δυσπιστία τη νυχτερινή επισκέπτριά του. Όταν θα “αναγνωρίσει” τη μικρή του αδερφή θα επιλέξει να παίξει ένα παιχνίδι, στο οποίο ο πατέρας τους είναι ακόμη εν ζωή και κοιμάται στο διπλανό δωμάτιο.
Αυτό δεν θα την εμποδίσει να κάνει γνωστό τον σκοπό της επισκέψεώς της – ήρθε να πάρει τα λεφτά της αποζημίωσης, που έλαβε ο πατέρας της για το ατύχημά του και ποτέ κανείς, πλην του ίδιου, δεν τα είδε στα μάτια του. Προτείνει στο αδερφό της να κρατήσει το μερίδιό της από το σπίτι και να πάρει αυτή τα μετρητά.
Ο Τζόνυ, υποκρινόμενος ότι ζει ο κατάκοιτος γονιός τους, προσπαθεί να μη συζητήσει καθόλου περί του θέματος, μεταφέροντας τη συζήτηση σε θέματολογίες περί ανέμων και υδάτων, χωρίς αυτό να εμποδίζει την Έστερ να βγάλει από μέσα της όσα είχε μαζεμένα όλο αυτόν τον καιρό.
Οι αλήθειες που ακούγονται από τα δύο αδέρφια είναι πολύ σκληρες για τον θεατή, όχι όμως για τους ίδιους, που μοιάζουν παραδομένοι στις μοίρες τους και συμβιβασμένοι με τη μοναξιά και τη δυστυχία τους. Όταν η μεγάλη αλήθεια, δηλαδή ο θάνατος του πατέρα αποκαλύπτεται και τα δύο αδέρφια μπαίνουν στη διαδικασία να ερευνήσουν για τα πιθανά χρήματα, θα ξετυλιχτεί όλη η ζωή τους ξανά, μέσα από αντικείμενα και ρούχα που βρίσκονταν αποθηκευμένα στο δωμάτιο του γέρου. Εκεί, μέσα από μια οδυνηρή συνθήκη, θα διαπιστώσουν τα ψέματα που τους έτρεφαν για χρόνια και το μέγεθος του κακού που έκανε ο πατέρας σε όλους.
Η Έστερ, ακόμη περισσότερο αηδιασμένη, θα προσπαθήσει να τραβήξει από τη μαύρη τρύπα τον αδερφό της, ο οποίος έχει πλέον κάνει κτήμα του ένα μεγάλο κομμάτι της προσωπικότητας, και όχι μόνο, του πατέρα του, επιλέγοντας να ζει παρασιτικά και σε έναν δικό του κόσμο, αρνούμενος να δει την πραγματικότητα.
Νικημένη και με προδομένη την ελπίδα ότι με αυτό το ταξίδι θα κατάφερνε να ξεφύγει από τον κατήφορο που έχει πάρει η ζωή της, αποχωρεί με τη γνώση πως οι επιλογές που έγιναν, τότε με κριτήριο την επίβιωση, πολύ δύσκολα θα μπορέσουν να αλλάξουν…
Παρόν, παρελθόν και μέλλον, μπερδεύονται σε αυτό το έργο, που μιλάει για τους ήρωες που είναι ηττημένοι, όχι απαραίτητα λόγω προσωπικών λαθών, αλλά λόγω συγκυριών και κακών στιγμιαίων επιλογών. Και οι δύο διάλεξαν κάτι για “λίγο”, μόνο που αυτό το “λίγο” δεν είχαν τη διαβεβαίωση κανενός ότι θα διαρκέσει τόσο ούτε την πρόνοια να σκεφτούν το ενδεχόμενο μιας εναλλακτικής, αν οι καταστάσεις δεν πήγαιναν όπως νόμιζαν.
Σε ένα μικρό δωμάτιο, ο θεατής γινεται μάρτυρας δύο απολύτα κατεστραμμένων ανθρώπων, που ηθικός αυτουργός είναι ένας παντελώς ελαττωματικός πατέρας (και σύζυγος και άνθρωπος), ο οποίος, ακόμη και νεκρός, συνεχίζει να τους επηρεάζει τις ζωές.
Είναι συγκλονιστικοί οι μονόλογοι των δύο αδερφιών, που μας πληροφορούν για όσα πρέπει να μάθουμε, ώστε να φτιάξουμε τη μεγάλη εικόνα για το σπίτι αυτό και όσα έζησαν. Ανατριχιάζεις, ακούγοντάς τους και βράζεις από θυμό, όταν διαπιστώνεις πως όλα έγιναν χωρίς κανέναν προφανή λόγο, παρα μόνο τον παλιοχαρακτήρα ενός τύπου που έτυχε να δώσει το βιολογικό του υλικό για να γεννηθούν.
Ο Κώστας Βασαρδάνης μάς συστήνει ένα έργο που δεν γνωρίζαμε οι περισσότεροι, αναλαμβάνει τη σκηνοθεσία και τον ρόλο του Τζόνυ. Σκηνοθετικά, δεν επεμβαίνει καθόλου στον ρυθμό που το κείμενο καθαυτό βγάζει και δουλεύει πολύ στο να αναδείξει με τη μεγαλύτερη ευκρίνεια τους χαρακτήρες των τριών ηρώων (δύο επί σκηνής και ένας που διαρκώς αναφέρεται). Το αποτέλεσμα αυτού είναι μια παράσταση, που παρακολουθείς με την απόλυτη ευλάβεια, αφού σε κρατάει μέσα της και στο τέλος της νιώθεις ότι έχεις κάτι περίεργο στο στομάχι (σαν να σου έδωσαν νερό με σαπουνάδα), αφού όσα ακούγονται και αυτά που υπονοούνται δεν μπορούν να φέρουν κάποιο διαφορετικό αποτέλεσμα…
Ερμηνευτικά, ο ίδιος πλάθει έναν ήρωα που ζει ως σκιά, που έχει εγκαταλείψει κάθετι προσωπικό και παραδοθεί στην εξυπηρέτηση ενός κατάκοιτου πατέρα, κι ενώ μπορεί για χιλιάδες λόγους να τον αφήσει στην τύχη του, “επιλέγει” να βυθιστεί μαζί του. Όταν με τον θάνατό του χάνονται όλες οι αναφορές και αισθάνεται πως μηδενίζεται, προσπαθεί να τον “συντηρήσει” στα μάτια της αδερφής του, θέλοντας να παρουσιάσει, ως αντίλογο στα λεγόμενά της, ένα κάποιο έργο. Τη στιγμή που αποκαλύπτονται όλα και διαπιστώνει πόσο μόνος και κενός είναι, κάνει το πλέον φυσιολογικό και γίνεται κάποιος άλλος… Απόλυτα τραγική φιγούρα, συγκλονιστική ερμηνεία, που σε βάζει σε πολλές σκέψεις για το τι αξίζει και τι όχι τελικά και το κατά πόσο είμαστε όντως οι επιλογές μας…
Στον αντίποδα, η Έστερ, της Βίκυς Καλπάκα, είναι η έτερη όψη του νομίσματος. Με βαθιές πληγές από την παιδική της ηλικία, εξαιτίας της λάθους οικογένειας, έχει μπει σε μια δίνη, που την παρασέρνει ακόμη πιο χαμηλά, χάνοντας κάθε αξιοπρέπεια πλέον και με την επιστροφή στο μέρος όπου ξεκίνησε το κακό, επιθυμεί μια οδό διαφυγής και ένα ξεπλήρωμα όσων της “χρωστάει” ο πατέρας της. Όπως κι ο Τζόνυ, μετα το μικρό διάλειμμα χαράς, με την επιστροφή μέσω αναμνήσεων σε όμορφες στιγμές, θα διαπιστώσει πως από την κατάσταση που έχει βρεθεί είναι αμφίβολο αν μπορεί να ξεφύγει. Σε σχέση με τον άνδρα-ήρωα, αυτή δεν διαθέτει τίποτα που να τη γεμίζει, είναι απόλυτα κυνική και έχει όλα τα χαρακτηριστικά του ανθρώπου που στη ζωή του όλα έχουν πάει στραβά και τίποτα καλό δεν φαίνεται στον ορίζοντα. Επίσης, πολύ δυνατή ερμηνεία και κάποια κομμάτια των μονολόγων της μεγέθυναν τα γιατί που είχαν ήδη αρχίσει να μας δημιουργούνται.
Συνολικά, η εξαιρετική παράσταση στο θέατρο Φούρνος έχει όλα τα στοιχεία ενός δράματος με δύο ήρωες που φαινομενικά “πληρώνουν” όσα εχουν αποφασίσει, καθώς με την εξέλιξη και τη ροή της, ο θεατής αρχίζει και αμφιβάλλει για το κατά πόσο όσα δεινά που τους έχουν βρει και τους έχουν καταστρέψει τις ζωές, είναι 100% αποκλειστική τους ευθύνη, ενώ έντονη η αμφισβήτηση για τον θεσμό της οικογένειας και το μότο ότι οι γονείς φέρονται πάντα με αγάπη και αποχωρεί, συγκλονισμένος, καθώς με τον επιλόγο διαπιστώνει πως αυτοί οι δύο άνθρωποι κουβαλάνε σαν σιδερένια μπάλα στο πόδι τα βιώματά τους και πολύ δύσκολα θα βρεθεί κάποιος να κόψει την αλυσίδα και να την πετάξει μακριά, δίνοντάς τους ίσως μια ελπίδα για το μέλλον.
Περισσότερα εδώ.
Θοδωρής Κ., Απρίλιος 2024
