“Η ΓΗ ΤΗΣ ΕΠΑΓΓΕΛΙΑΣ” από τις 25 Σεπτεμβρίου στους κινηματογράφους
-Δεν είμαι μηχανή, είμαι άνθρωπος.
– Στο σπίτι, ναι, αλλά στο εργοστάσιο δεν απαιτείται να είσαι άνθρωπος.
Επική μεταφορά του μυθιστορήματος του βραβευμένου με Νόμπελ Πολωνού λογοτέχνη, Βλαντίσλαφ Σ. Ρέιμοντ.
«Μια αντικαπιταλιστική όπερα που παραμένει κοφτερή και επίκαιρη· μια μαεστρική απεικόνιση διαφθοράς και εκμετάλλευσης.» – The Guardian
«Ο Βάιντα δεν φοβάται να δείξει την άγρια όψη της ζωής· πολυτέλεια και φτώχεια σε σκηνές εφιαλτικές, εικόνες που κόβουν την ανάσα.» – The Quietus
«Μια τολμηρή απεικόνιση της αδίστακτης φύσης του καπιταλισμού, αλλά και μια αχτίδα ελπίδας μέσα από τη φιλία των ηρώων.» – Culture.pl
«Με συνεπαίρνει ο τρόπος που κινείται η κάμερα, οι σκηνές μέσα στα εργοστάσια και η κλιμάκωση του δράματος μέχρι την εκρηκτική κορύφωση· για μένα είναι ένα συναρπαστικό παράθυρο στην πρώιμη βιομηχανική εποχή.»– Martin Scorsese
Μια επική κριτική στην ελεύθερη οικονομία του καπιταλισμού.
Όταν ο άγριος καπιταλισμός σε καταπίνει και σε αναγκάζει να πράξεις ενάντια στις ηθικές σου αρχές.
«Η ΓΗ ΤΗΣ ΕΠΑΓΓΕΛΙΑΣ»
Ziemia obiecana
Πολωνία, 1975, 169’
Σκηνοθεσία – Andrzej Wajda
Σενάριο — Andrzej Wajda
Βασισμένη στο μυθιστόρημα «Ziemia obiecana» του Władysław Reymont
Μουσική — Wojciech Kilar
Φωτογραφία — Wacław Dybowski, Edward Kłosiński, Witold Sobociński
Κύριοι Ηθοποιοί – Daniel Olbrychski, Wojciech Pszoniak, Andrzej Seweryn, Kalina Jędrusik, Anna Nehrebecka, Bożena Dykiel, Andrzej Szalawski κα.
Σύνοψη
Η ιστορία διαδραματίζεται στην πόλη του Λοτζ, ένα από τα μεγαλύτερα ευρωπαϊκά κέντρα υφαντουργίας του 19ου αιώνα, που βρίσκεται σε ραγδαία ανάπτυξη. Η ψαλίδα μεταξύ εργοστασιαρχών, συνήθως Γερμανών, Εβραίων, Πολωνών, και εργατικής τάξης, ολοένα και μεγαλώνει. Τρεις νέοι φίλοι, ένας Πολωνός, ένας Εβραίος κι ένας Γερμανός, βάζουν τα χρήματά τους για να χτίσουν ένα εργοστάσιο.
Όμως ο άγριος καπιταλισμός τους καταπίνει και τους αναγκάζει να πράξουν ενάντια στις ηθικές αρχές τους.
Μέσα από τη ζωή τους, ο Wajda, αντικατοπτρίζει την μετάβαση της Πολωνίας του 19ου αιώνα, από τον φεουδαλισμό στον καπιταλισμό.
«Η «Γη της Επαγγελίας» είναι μια αξιόλογη και ενδιαφέρουσα ταινία, η οποία είχε μεγάλη σημασία για μένα. Έγινε σύμπτωση, η οποία συμβαίνει μόνο στους τυχερούς σκηνοθέτες. Κι εγώ έχω τύχη. Πρώτον, γιατί υπήρχε ένα ρεαλιστικό μυθιστόρημα, μυθιστόρημα – φωτογραφία, κάτι που δεν εμφανίζεται συχνά στην πολωνική λογοτεχνία. Δεύτερον, ότι τα γυρίσματα έγιναν στην πόλη, η οποία δεν άλλαξε πολύ από το 19ο αιώνα. Καλή επιλογή ήταν η παρουσίαση της ιστορίας τριών νέων, που ο καθένας εκπροσωπεί ένα διαφορετικό έθνος, αλλά όταν ξεκινούν μαζί μία επιχείρηση, όλοι στρέφονται εναντίον τους. Όλα αυτά τα στοιχεία υπάρχουν στο βιβλίο, υπάρχουν όμως και άλλες ιστορίες τις οποίες αφαίρεσα.
Αυτοί οι τρεις ήρωες, τους οποίους έπαιξαν νέοι ηθοποιοί που μόλις άρχισαν τη καλλιτεχνική τους καριέρα, έδωσαν πολύ δύναμη στη ταινία. Χαίρομαι πως αυτή η εμπειρία τους βοήθησε στην μετέπειτα πορεία τους. Είναι πολύ σημαντική ταινία και χρειαστήκαμε μεγάλη προσπάθεια από όλη την ομάδα να την ολοκληρώσουμε.»
– Αντρέι Βάιντα
Ανάλυση της Ταινίας
Η ταινία Η Γη της Επαγγελίας (Ziemia obiecana, 1975) του Andrzej Wajda είναι μια από τις κορυφαίες στιγμές του πολωνικού κινηματογράφου και βασίζεται στο ομώνυμο μυθιστόρημα του Władysław Reymont. Διαδραματίζεται στο Λοτζ, στα τέλη του 19ου αιώνα, σε μια εποχή εκρηκτικής βιομηχανικής ανάπτυξης. Το Λοτζ, που τότε εξελισσόταν σε κέντρο της κλωστοϋφαντουργίας, γίνεται εδώ το πεδίο όπου η Πολωνία περνά στον καπιταλισμό. Η ιστορία ακολουθεί τρεις φίλους – έναν Πολωνό, έναν Εβραίο και έναν Γερμανό – που αποφασίζουν να ιδρύσουν δικό τους εργοστάσιο. Η φιλία τους, μικρογραφία της πολυεθνικής σύνθεσης της πόλης, γίνεται καθρέφτης της σκληρής πραγματικότητας: για να επιτύχουν πρέπει να γίνουν αδίστακτοι, θυσιάζοντας ιδανικά, σχέσεις και ηθικές αναστολές.
Η ταινία διερευνά κεντρικά θέματα όπως η απανθρωπιά του καπιταλισμού, η εκμετάλλευση των εργατών, η διαφθορά και η ηθική παρακμή. Ο Wajda δείχνει ότι το σύστημα «αλέθει» όλους ανεξαιρέτως – εργάτες και εργοστασιάρχες – και ότι η επιβίωση απαιτεί συμβιβασμούς που συχνά κοστίζουν την προσωπική ευτυχία. Ο Karol Borowiecki εγκαταλείπει την αληθινή του αγάπη για να παντρευτεί μια πλούσια κληρονόμο, ενώ η φιλία των τριών δοκιμάζεται συνεχώς από τις σκληρές αποφάσεις που πρέπει να πάρουν. Η πόλη Λοτζ λειτουργεί σαν ένας επιπλέον χαρακτήρας: τα εργοστάσια, οι καμινάδες και τα σπίτια συνθέτουν μια εικόνα πνιγηρή, όπου η φτώχεια και ο πλούτος συνυπάρχουν τραγικά.
Σκηνοθετικά, ο Wajda χρησιμοποιεί ευρυγώνιους φακούς, δυναμικές κινήσεις κάμερας και έντονες αντιθέσεις. Τα εργοστάσια μοιάζουν με ζωντανούς οργανισμούς που καταπίνουν τους ανθρώπους, ενώ οι πολυτελείς αίθουσες των πλουσίων αποπνέουν ψυχρή αποξένωση. Ο ρυθμός είναι πυκνός και παλλόμενος, μεταφέροντας την αίσθηση της βιασύνης και της αδιάκοπης κίνησης της βιομηχανικής εποχής.
Οι ερμηνείες των Daniel Olbrychski, Wojciech Pszoniak και Andrzej Seweryn είναι σύνθετες και αμφίσημες, κάνοντας τους χαρακτήρες ταυτόχρονα συμπαθείς και απωθητικούς.
Η φωτογραφία συνδυάζει σκοτεινά, καπνισμένα εργοστάσια με λαμπερές αίθουσες χορού, εντείνοντας την κοινωνική αντίθεση. Ο τροχός του εργοστασίου λειτουργεί ως κεντρικό σύμβολο της αδιάκοπης δύναμης που ισοπεδώνει τους πάντες. Η ταινία έχει χαρακτηριστεί κινηματογραφικό φρέσκο, ένα πανόραμα της εποχής, και παραμένει επίκαιρη ως σχόλιο για την απληστία, την κοινωνική ανισότητα και τη σχέση του ανθρώπου με το οικονομικό σύστημα. Ήταν υποψήφια για Όσκαρ Καλύτερης Ξενόγλωσσης Ταινίας και έχει συμπεριληφθεί από τον Martin Scorsese στο πρόγραμμα “Masterpieces of Polish Cinema”, γεγονός που επισφραγίζει τη διεθνή της αναγνώριση.
