ΑΦΙΕΡΩΜΑ ΣΤΟΝ ΝΙΚΟ ΚΑΒΟΥΚΙΔΗ (ΤΑΙΝΙΟΘΗΚΗ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ, 24-26 ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ 2025)
Στις 24-26 Νοεμβρίου, η Ταινιοθήκη της Ελλάδος τιμά έναν από τους σημαντικότερους κινηματογραφιστές στην Ελλάδα: το Νίκο Καβουκίδη. Ο σπουδαίος διευθυντής φωτογραφίας μετρά 70 χρόνια πίσω από την κάμερα.
Στο πλαίσιο του αφιερώματος θα προβληθούν οι ταινίες: Μαρτυρίες του Νίκου Καβουκίδη, Μπάιρον, μπαλάντα για έναν δαίμονα του Νίκου Κούνδουρου, Η κάθοδος των εννέα του Χρήστου Σιοπαχά, Λόλα του Ντίνου Δημόπουλου, Το προξενιό της Άννας του Παντελή Βούλγαρη και Ληστεία στην Αθήνα του Βαγγέλη Σερντάρη.
Η τελετή έναρξης του αφιερώματος στον Νίκο Καβουκίδη θα πραγματοποιηθεί τη Δευτέρα 24 Νοεμβρίου 2025, στις 20:00, στην Ταινιοθήκη της Ελλάδος. Στις 20:30 θα προβληθεί η ταινία Μαρτυρίες (1975, 102′) παρουσία του σκηνοθέτη.
Την ταινία θα προλογίσουν:
Μαρία Κομνηνού, Πρόεδρος του Δ.Σ της Ταινιοθήκης της Ελλάδος
Γιώργος Φρέντζος, Πρόεδρος του ΔΣ της Ένωσης Ελλήνων Κινηματογραφιστών (GSC)
Χάρης Παπαδόπουλος, Πρόεδρος του ΔΣ της Εταιρείας Ελλήνων Σκηνοθετών (ΕΕΣ)
Λευτέρης Χαρίτος, Πρόεδρος του ΔΣ της Ελληνικής Ακαδημίας Κινηματογράφου (ΕΑΚ)
Ο Νίκος Καβουκίδης είναι καταξιωμένος κινηματογραφιστής, διευθυντής φωτογραφίας και μοντέρ με μακρά εργογραφία στο σινεμά, την τηλεόραση και το θέατρο. Είναι γιος του πρωτοπόρου κινηματογραφιστή Γιώργου Καβουκίδη, ο οποίος γύρισε την πρώτη ταινία του Φίνου, τη «Φωνή της καρδιάς», το 1943. Όταν έγινε 15 ετών αποφάσισε να ακολουθήσει τα επάγγελμα του πατέρα του
και ξεκίνησε να δουλεύει για τη Φίνος Φιλμ, με την οποία συνεργάστηκε σε πάνω από 20 ταινίες ως οπερατέρ ή/και μοντέρ από το 1962 έως και τις αρχές της δεκαετίας του 1970, πριν περάσει και στον Νέο Ελληνικό Κινηματογράφο για να «φωτίσει» ταινίες μεγάλων σκηνοθετών (Κούνδουρος, Παναγιωτόπουλος, Βούλγαρης, Κακογιάννης, Μανθούλης κ.α.) και κάνει και ο ίδιος το σκηνοθετικό του ντεμπούτο στο μεγάλου μήκους ντοκιμαντέρ με τις «Μαρτυρίες», το 1975: ένα συγκλονιστικό ντοκουμέντο στο οποίο καταγράφει την εξέγερση του Πολυτεχνείου, τον αντιδικατορικό αγώνα και τις φοιτητικές και λαϊκές κινητοποιήσεις στα πρώτα χρόνια της μεταπολίτευσης.
Εδώ και επτά σχεδόν δεκαετίες, ο Νίκος Καβουκίδης χρησιμοποιεί τον φακό του για να αιχμαλωτίσει όχι μόνο τα κοινωνικά ήθη που χαρακτήρισαν τη μεταπολεμική Ελλάδα, αλλά και να σχολιάσει τα πολιτικά γεγονότα που τη σημάδεψαν. Τα έργα του καταγράφουν τη σύγχρονη ιστορία μας. Σε μια εποχή που η νέα γενιά έχει εξοικειωθεί σχεδόν απόλυτα με την εικόνα, η συμβολή του στην ιστορική
μνήμη είναι πολύτιμη, όπως και κάθε καρέ από τα κινηματογραφικά του πονήματα.
Ο θρυλικός έλληνας κινηματογραφιστής, ιδιαίτερα αγαπητός στην ελληνική κινηματογραφική κοινότητα, έχει εκδηλώσει έμπρακτα την υποστήριξη του στη νέα γενιά ελλήνων τεχνικών και δημιουργών και έχει κερδίσει επάξια τον χαρακτηρισμό «δάσκαλος».
ΤΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ
Δευτέρα 24/11
19:30 Προσέλευση
20:00 Χαιρετισμοί
20:30 Μαρτυρίες (102’)
Είσοδος με προσκλήσεις / Θα διατεθεί περιορισμένος αριθμός εισιτηρίων
Τρίτη 25/11
19:00 Μπάιρον, μπαλάντα για έναν δαίμονα (138’)
21:30 Η κάθοδος των εννέα (122’)
Τετάρτη 26/11
18:30 Λόλα (104’)
20:30 Το προξενιό της Άννας (82’)
22:00 Ληστεία στην Αθήνα (97’)
ΟΙ ΤΑΙΝΙΕΣ
*Μαρτυρίες (1975, 102’)
Σενάριο-Σκηνοθεσία-Διεύθυνση φωτογραφίας-Μοντάζ: Νίκος Καβουκίδης / Μουσική: Διονύσης Σαββόπουλος, Μίκης Θεοδωράκης
Η πρώτη μεγάλου μήκους σκηνοθετική δουλειά του Νίκου Καβουκίδη είναι ένα αποκαλυπτικό ντοκιμαντέρ που συνδέει τις φοιτητικές και λαϊκές κινητοποιήσεις στα πρώτα χρόνια της μεταπολίτευσης με τον αντιδικτατορικό αγώνα, παρουσιάζοντας ανθρώπους και συμβάντα που πρωτοστάτησαν στις σημαντικότερες πολιτικές εξελίξεις. Η κάμερα καταγράφει γεγονότα που έλαβαν χώρα εκείνη την εποχή, αλλά παράλληλα ανατρέχει στο παρελθόν για να διαφωτίσει ιστορικά τη σύγχρονη ιστορική συγκυρία, ξεκινώντας από την εξέγερση του Πολυτεχνείου και φτάνοντας ως και τον Αύγουστο του 1975.
Μπάυρον, μπαλάντα για έναν δαίμονα (1992, 138’)
Σκηνοθεσία: Νίκος Κούνδουρος / Σενάριο: Νίκος Κούνδουρος, Φώτης Κωνσταντινίδης / Διεύθυνση φωτογραφίας: Νίκος Καβουκίδης / Μοντάζ: Τάκης Γιαννόπουλος / Μουσική: Γιάννης Μαρκόπουλος / Κουστούμια: Διονύσης Φωτόπουλος / Ηθοποιοί: Μάνος Βακούσης, Βέρα Σοτνίκοβα, Βασίλης Λάγγος, Άκης Σακελλαρίου, Ιγκόρ Γιασούλοβιτς
Με τα λόγια του Νίκου Κούνδουρου: «Ο θάνατος, λοιπόν, ενός ποιητή, ο θάνατος του Μπάυρον στην Ελλάδα, την Ελλάδα που επέλεξε ο ίδιος σαν τοπίο, σαν κάδρο, για το θάνατό του… Ο ίδιος ήθελε να τελειώσει εδώ τη ζωή του, που τη θεωρούσε έτσι κι αλλιώς τερματισμένη μέσα στην υπαρξιακή του αγωνία, και να την τελειώσει ένδοξα μέσα σ’ αυτόν τον τόπο του οποίου λάτρεψε τους μύθους… Πρόκειται για μια εποχή όπου η Ελληνική Επανάσταση έφθινε, βρισκόταν πραγματικά στο χείλος κάποιας απελπισίας. Έτσι, λοιπόν, έχουμε το θάνατο και την απελπισία του ποιητή σ’ ένα περιβάλλον που θα μπορούσαμε να το περιγράψουμε και σαν το θάνατο και την απελπισία μιας επανάστασης». Από τις σπουδαίες φωτογραφικές δουλειές του Νίκου Καβουκίδη, που απέσπασε στο Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης το αντίστοιχο βραβείο, από τα επτά συνολικά με τα οποία τιμήθηκε τούτη η επική βιογραφία.
Η κάθοδος των εννέα (1984, 122’)
Σκηνοθεσία: Χρήστος Σιοπαχάς / Σενάριο: Θανάσης Βαλτινός / Διεύθυνση φωτογραφίας: Νίκος Καβουκίδης / Μοντάζ: Γιώργος Τριανταφύλλου / Μουσική: Μιχάλης Χριστοδουλίδης / Ηθοποιοί: Χρήστος Καλαβρούζος, Αντώνης Αντωνίου, Βασίλης Τσάγκλος, Χρήστος Ζορμπάς, Ηλίας Γιαννίτσος, Κώστας Χαραλαμπίδης, Στράτος Παχής
Το καλοκαίρι του 1949, στα τέλη του Εμφυλίου, εννέα αντάρτες του Δημοκρατικού Στρατού προσπαθούν κρυφά να κατέβουν από τον Ταΰγετο στη θάλασσα μετά τις εκκαθαριστικές επιχειρήσεις του στρατού στην περιοχή. Το νερό ελάχιστο, η αγωνία υπέρμετρη, η μοίρα τους προδιαγεγραμμένη. Τελικά θα εξοντωθούν όλοι, εκτός από έναν νεαρό, που καταφέρνει να ξεφύγει… Πολυβραβευμένη στα Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης και Μόσχας, η «Κάθοδος των εννέα» είναι μια μελέτη πάνω στη «μοναξιά και την αξιοπρέπεια των χαμένων», όπως λέει ο ίδιος ο Χρήστος Σιοπαχάς, ο οποίος διασκευάζει εδώ ένα από τα πρώτα διηγήματα του Θανάση Βαλτινού, που έγινε στη συνέχεια και βιβλίο. Η εξαιρετική φωτογραφία του Νίκου Καβουκίδη αποτυπώνει αντιστικτικά αυτόν τον εγκλωβισμό μέσα στα απέραντα δάση της Πελοποννήσου.
Το προξενιό της Άννας (1972, 82’)
Σκηνοθεσία: Παντελής Βούλγαρης / Σενάριο: Παντελής Βούλγαρης, Μένης Κουμανταρεάς / Διεύθυνση φωτογραφίας: Νίκος Καβουκίδης / Μοντάζ: Ντίνος Κατσουρίδης / Σκηνικά-Κουστούμια: Κυριάκος Κατζουράκης / Ηθοποιοί: Άννα Βαγενά, Κώστας Ρηγόπουλος, Σμάρω Βεάκη, Αλίκη Ζωγράφου, Μαρία Μαρτίκα
Η Άννα, ψυχοκόρη μιας αθηναϊκής οικογένειας μικροαστών, προορίζεται για νύφη του συντοπίτη της Κοσμά. Συναντιούνται και περνούν μαζί την Κυριακή τους. Όταν τα αφεντικά της, προκειμένου να μη χάσουν τις υπηρεσίες της, αλλάζουν γνώμη, ασκώντας της ψυχολογική πίεση, η Άννα ξαναγυρίζει στη μίζερη ζωή της… Στην πρώτη του μεγάλη μήκους ταινία, ο Παντελής Βούλγαρης σχολιάζει με οξύτητα τις σχέσεις υποταγής και εξουσίας, αναλύοντας τον μικροαστικό περίγυρο των αρχών της δεκαετίας του ’70. Πολύτιμος αρωγός του στον «φωτισμό» αυτής της διεισδυτικής ηθογραφίας, ο Νίκος Καβουκίδης.
Λόλα (1964, 104’)
Σκηνοθεσία: Ντίνος Δημόπουλος / Σενάριο: Ηλίας Λυμπερόπουλος / Διεύθυνση φωτογραφίας: Νίκος Καβουκίδης / Μοντάζ: Πέτρος Λύκας / Μουσική: Σταύρος Ξαρχάκος / Ηθοποιοί: Τζένη Καρέζη Νίκος Κούρκουλος, Διονύσης Παπαγιαννόπουλος, Παντελής Ζερβός, Γιάννης Βογιατζής, Νίκος Φέρμας, Λαυρέντης Διανέλλος, Αλίκη Ζωγράφου, Σπύρος Καλογήρου, Ανέστης Βλάχος
Ο Άρης βγαίνει από τη φυλακή και επιστρέφει σε ένα καμπαρέ της Τρούμπας για να ξεκαθαρίσει παλιούς λογαριασμούς με μια συμμορία, αλλά και να μάθει αν ανάμεσα σε αυτούς που τον πρόδωσαν ήταν και η παλιά του ερωμένη, Λόλα, μια γυναίκα ελευθέρων ηθών, την οποία τώρα διεκδικεί στενά ο ιδιοκτήτης του καμπαρέ και αρχηγός της συμμορίας… Ένα από τα πιο φημισμένα ερωτικά μελοδράματα της δεκαετίας του ’60, με τον Σταύρο Ξαρχάκο να δίνει τον τόνο με την υπέροχη μουσική σύνθεση και τα τραγούδια του και τον Νίκο Καβουκίδη να φλερτάρει με τον εξπρεσιονισμό, υπογραμμίζοντας φωτιστικά τις αντιθέσεις του ασπρόμαυρου.
Ληστεία στην Αθήνα (1969, 97’)
Σενάριο-Σκηνοθεσία: Βαγγέλης Σερντάρης / Διεύθυνση φωτογραφίας: Νίκος Καβουκίδης / Μοντάζ: Νίκος Καβουκίδης / Μουσική: Γιώργος Θεοδοσιάδης / Ηθοποιοί: Ανέστης Βλάχος, Χρήστος Τσάγκας, Γιώργος Καλατζής, Χριστίνα Πρόκου, Δήμος Σταρένιος, Θόδωρος Έξαρχος, Εύα Φρυδάκη, Δώρα Σιτζάνη
Τρεις νέοι ληστεύουν το χρηματοκιβώτιο του κτηματομεσίτη Θωμά Χρηστίδη στο κέντρο της Αθήνας.
Ο πρώτος, ο Ντίνος, είναι υπάλληλος του Χρηστίδη, ο μικρός αδελφός του, ο Σταύρος, δουλεύει σαν πλασιέ βιβλίων, κι ο φίλος τους, ο Μιχάλης, είναι οδηγός πειρατικού ταξί. Η ληστεία πραγματοποιείται με επιτυχία, στη συνέχεια, όμως, ο Σταύρος συλλαμβάνεται από την αστυνομία και μέσα στον πανικό του πηδάει από το παράθυρο, ενώ και οι συνεργάτες του θα βρεθούν πολύ σύντομα σε στενό κλοιό… Ο Νίκος Καβουκίδης φωτίζει και μοντάρει δημιουργικά ένα από τα πιο καλοστημένα φιλμ νουάρ του ελληνικού σινεμά. Ο Βαγγέλης Σερντάρης («Βασιλική»), εδώ στο ντεμπούτο του στο σινεμά, σκηνοθετεί με αίσθηση ρεαλισμού τις δοκιμασίες των αντιηρώων, ο Γιώργος Θεοδοσιάδης σχολιάζει καίρια τη δράση με την τζαζ μουσική του υπόκρουση, ενώ σύντομες εμφανίσεις στην ταινία κάνουν οι ανερχόμενοι τότε σαν δημιουργοί Θόδωρος Αγγελόπουλος και Παντελής Βούλγαρης.
ΕΙΣΙΤΗΡΙΑ
Γενική είσοδος: 7 ευρώ
Ηλεκτρονική προπώληση: https://tickets.tainiothiki.gr/
Ταινιοθήκη της Ελλάδος
Ιερά Οδός 48 και Μεγάλου Αλεξάνδρου, μετρό Κεραμεικός, τηλ. 210 3612046
